مقایسه استانداردهای حسابداری ایران و جهان

چرا استانداردهای حسابداری در ایران و جهان متفاوت هستند؟

شرکت های بین المللی برای ارائه گزارش های مالی خود باید استانداردهای خاصی را رعایت کنند که به آن ها استانداردهای حسابداری بین المللی می گویند. این استانداردها با یکسان سازی گزارش های مالی در سراسر جهان، به یک معیار بین المللی مورد پذیرش همه کشورها تبدیل شده اند. با این حال، هر کشوری براساس سیاست های مالی و حسابداری خود ممکن است تغییراتی در این معیار ها ایجاد کند. مانند استاندارد حسابداری ایران که توسط سازمان حسابرسی مصوب می شود.

بنابراین اگر به مقایسه استانداردهای حسابداری در ایران و جهان بپردازیم، طبیعی است که تفاوت هایی وجود داشته باشد. ما در صفحه استانداردهای حسابداری به طور کامل در مورد استانداردهای حسابداری ایران صحبت می کنیم. به همین دلیل در اینجا بیشتر به استانداردهای حسابداری بین المللی و تفاوت های آن با استانداردهای ایران می پردازیم.

استاندارد IFRS چیست؟ آشنایی با استانداردهای حسابداری بین المللی

International Financial Reporting Standards (IRFS) یا استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی، معیار اصلی و پذیرفته شده توسط بسیاری از کشورهای جهان است. IRFS در واقع مجموعه ای از استانداردهای حسابداری شامل اصول، رویه و معیارهای تدوین گزارش مالی است. این استانداردها توسط انجمن بین المللی استانداردهای حسابداری (IASB) تصویب شده است.

این نهاد بین المللی سال ها است که به عنوان مرجع اصلی تعیین استانداردهای حسابداری و تهیه صورت های مالی فعالیت می کند. مقر اصلی انجمن با 15 عضو ثابت در کشور انگلستان و شهر لندن قرار دارد. در حال حاضر بیش از 120 کشور جهان استانداردهای تصویب شده توسط IASB را به عنوان استاندارد گزارش دهی مالی پذیرفته اند و آن را برای شرکت های خود الزامی کرده‌اند.

دلیل ایجاد استاندارد حسابداری بین المللی چیست؟ اهمیت IFRS در جهان

به طور کلی هدف IFRS تهیه صورت های مالی شرکت ها در قالب یک استاندارد جهانی و مورد قبول همه است. وجود چنین معیاری بسیاری از مشکلات را حل می کند و از طرفی مزایایی فراوانی دارد. در اینجا به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم:

• تامین منافع سرمایه گذاران و کاهش هزینه ها با استفاده از استانداردهایی با کیفیت بالا
• تسهیل ایجاد بورس های بین المللی و منطقه ای
• استفاده به عنوان معیاری برای حسابرسی بین المللی
• تسهیل ارتباط شرکت های داخلی و خارجی
• فراهم کردن زمینه جذب سرمایه خارجی
• شفاف کردن گزارش های مالی در سطح جهانی
• تسهیل حسابداری شرکت های چند ملیتی و بین المللی

به همین دلیل است که بسیاری از این استاندارد ها به طور پیش فرض در بسیاری از کشور ها از جمله ایران مورد استفاده قرار می گیرند. با استفاده از  بهترین نرم افزار حقوق و دستمزد ایرانی می توانید صورت های مالی و گزارش های مالی در سطح استانداردهای بین المللی تهیه کنید.

استانداردهای حسابداری ایران؛ معیار تهیه صورت های مالی در ایران

در ایران، کمیته تدوین استانداردهای حسابداری که زیر نظر سازمان حسابرسی کل کشور فعالیت می کند، مسئول تدوین و تصویب استانداردهای حسابداری در ایران است. سازمان حسابداری ایران در اواخر دهه شصت و با توجه به نیاز کشور به یک مرجع حسابرسی تاسیس شد.

از آن تاریخ تا به امروز، سازمان حسابداری و کمیته های تحت نظرش معیارهای تهیه گزارش مالی و صورت های مالی را تعیین می کنند. در نتیجه، حسابداران ایران با استفاده از  نرم افزار حسابداری و بر اساس همین استانداردها، گزارش های مالی و صورت های مالی را تنظیم می کنند.

آشنایی با کمیته تدوین استراتژی حسابداری سازمان حسابرسی ایران

همزمان با تاسیس سازمان حسابرسی در سال 1367، کمیته تدوین رهنمودهای حسابداری تشکیل شد. وظیفه این کمیته تعیین معیارهای حسابداری در ایران بود و همه حسابداری ها و حسابرسی ها در ایران براساس رهنمودهای این کمیته انجام می گرفت. در سال 1379، کمیته تدوین رهنمودها به کمیته تدوین استانداردهای حسابداری تبدیل شد.

در همان زمان، این کمیته با استفاده از استانداردهای بین المللی اقدام به تدوین استراتژی حسابداری در ایران کرد. اما در بعضی از معیارها، با توجه به تجربیات و نیاز های حسابداری در کشور تغییراتی ایجاد شد. در حال حاضر هر سال نسخه جدیدی از استاندارهای حسابداری توسط سازمان حسابرسی اعلام می شود. فرقی نمی کند صاحب یک شرکت بزرگ یا یک فروشگاه کوچک باشید. اصول و معیار استانداردهای اعلام شده برای همه یکی است و همین موضوع رسیدگی به آن ها را بسیار ساده تر می کند. اگر آشنایی زیادی با حسابداری فروشگاهی ندارید، استفاده از نرم افزار حسابداری فروشگاهی می توانند کارها را برای شما بسیار ساده تر کند.

مقایسه استانداردهای مالی ایران با استانداردهای مالی بین المللی

در بسیاری از موارد، مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران و بین المللی کاملا مشابه هم هستند و تفاوت های اندکی در آن ها دیده می شود. برای مثال در مبحث حقوق و دستمزد تقریبا تفاوتی دیده نمی شود. با این حال اگر جزئیات را بررسی کنیم، تفاوت های چشمگیری وجود دارد که می تواند تغییرات در صورت های مالی ایرانی و بین المللی ایجاد کند. حسابداران حرفه ای باید زمان زیادی را صرف مطالعه این تفاوت ها کنند. ما در اینجا به چند مورد از مهم ترین تفاوت های صورت مالی تهیه شده در ایران با صورت مالی بین المللی اشاره می کنیم.

تفاوت در نحوه ارائه صورت های مالی ایران و بین المللی

یکی از تفاوت های استاندارد حسابداری در ایران و استاندارد بین المللی حسابداری، در نحوه ارائه صورت های مالی است. در ایران صورت های مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع، صورت جریان وجه ند و یادداشت های توضیحی می شود. در مقابل در استاندارد حسابداری بین المللی علاوه بر مواردی که ایران راارئه می شوند، باید صورت مالی دیگری با عنوان صورت تغییرات حقوق صاحبان سرمایه نیز تهیه و ارائه گردد.

تفاوت ترازنامه های بین المللی با ترازنامه های داخلی

استانداردهای بین المللی در بحث تهیه ترازنامه ها مباحث گسترده تری را پوشش می دهند. برای مثال موضوع انتقال مطالبات یکی از موارد مهمی است که در استاندارد حسابداری ایران پوشش داده نشده اما در استاندارد شماره 9 IRFS به آن پرداخته می شود. مورد دیگر موضوع دارایی های نا مشهود است که در استاندارد IRFS به آن پرداخته می شود و ارزش دارایی های نامشهود را بررسی می کنند. اما در ایران به آن پرداخته نمی‌شود. به جز این موارد، تفاوت های کوچک و بزرگ دیگری نیز دیده می شود.

تفاوت در صورت سود زیان بین المللی و ایرانی

نکته اول الزامی بودن ارائه سود عملیاتی در ایران است. در حالی که در استاندارد بین المللی حسابداری به آن پرداخته نمی شود. همچنین در IRFS همه اقلام می توانند بر اساس ماهیت و کارکرد طبقه بندی شوند. در ایران نیز همه اقلام به همین شکل طبقه بندی می شوند به جز هزینه های عملیاتی که باید بر اساس روش بهای تمام شده طبقه بندی گردند. در سایر موارد فقط اختلافاتی مانند تفاوت اصطلاح ها دیده می شود.

تفاوت در استاندارد حسابداری صورت سود و زیان جامع IRFS و ایران

در استاندارد سود و زیان جامع ایران، ارائه سود و زیان خالص دوره، سایر در آمدها و هزینه های شناسایی شده و تعدیلات سنواتی الزامی است. در حالی که در IRFS فقط دو مورد اول ارائه می شود. مورد سوم (تعدیلات سنواتی) در صورت تغییرات حقوق صاحبان سهام ارائه می گردد که در استاندارد های ایرانی چنین صورتی دیده نمی شود. از طرفی اگر مورد دوم (سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده) در دسترس نباشد، طبق استاندارد سازمان حسابری اسران، نیازی به ارائه صورت سود و زیان نیست. با این حال، طبق استاندارد IRFS باید تحت هر شرایطی صورت سود و زیان جامع نیز ارائه شود.