نحوه تهیه صورت‌های مالی قدم‌به‌قدم برای شرکت‌های کوچک

🧾 مقدمه: صورت‌های مالی چیست؟

صورت‌های مالی، گزارش‌هایی رسمی هستند که وضعیت مالی و عملکرد اقتصادی شرکت را در یک دوره‌ی زمانی (معمولاً سالانه یا فصلی) نشان می‌دهند. برای شرکت‌های کوچک، این صورت‌ها معمولاً شامل موارد زیرند:

1. صورت سود و زیان (درآمدها و هزینه‌ها)

2. ترازنامه (صورت وضعیت مالی)

3. صورت جریان وجوه نقد

4. صورت تغییرات حقوق صاحبان سهام

5. یادداشت‌های توضیحی همراه صورت‌های مالی

🔹 گام اول: جمع‌آوری و سامان‌دهی اطلاعات مالی

1. مدارک مورد نیاز

• فاکتورهای فروش و خرید

• رسیدهای پرداخت و دریافت

• صورتحساب‌های بانکی

• لیست حقوق و مزایای کارکنان

• اسناد هزینه‌ها (قبوض، اجاره، بیمه، مالیات و غیره)

2. طبقه‌بندی اولیه

اطلاعات را به سه گروه اصلی تقسیم کنید:

• دارایی‌ها (Assets): پول نقد، موجودی کالا، وسایل، ساختمان و …

• بدهی‌ها (Liabilities): وام‌ها، حساب‌های پرداختنی، بدهی به تامین‌کنندگان و …

• حقوق صاحبان سهام (Owner’s Equity): سرمایه، برداشت‌ها، سود یا زیان انباشته

🔹 گام دوم: ثبت معاملات در دفاتر حسابداری

1. دفتر روزنامه (Journal)

تمام معاملات مالی را به ترتیب تاریخ در دفتر روزنامه ثبت کنید. هر معامله باید حداقل دو اثر داشته باشد (بدهکار و بستانکار).

مثال:
خرید کالا به مبلغ 10 میلیون تومان نقدی

بدهکار: موجودی کالا 10,000,000
بستانکار: وجه نقد 10,000,000

2. دفتر کل (Ledger)

اطلاعات دفتر روزنامه را به حساب‌های دفتر کل منتقل کنید تا مانده‌ی هر حساب مشخص شود. برای شرکت‌های کوچک، این کار را می‌توان با نرم‌افزارهای ساده‌ای مانند اکسل یا نرم‌افزار حسابداری هلو، سپیدار یا قیاس انجام داد.

🔹 گام سوم: تهیه تراز آزمایشی (Trial Balance)

در این مرحله، مانده‌ی همه‌ی حساب‌ها را از دفتر کل استخراج و در یک جدول وارد کنید.
هدف این است که مجموع ستون بدهکار و بستانکار برابر باشد.

اگر تراز نباشد، باید اشتباهات ثبت یا انتقال را بررسی و اصلاح کنید.

🔹 گام چهارم: ثبت تعدیلات پایان دوره

پیش از بستن حساب‌ها باید ثبت‌های اصلاحی انجام شود تا اطلاعات واقعی‌تر شود.

مثال‌هایی از تعدیلات:

• هزینه‌های پرداخت‌نشده (مثل اجاره‌ی ماه آخر که هنوز پرداخت نشده)

• درآمدهای دریافت‌نشده

• محاسبه استهلاک دارایی‌ها

• اصلاح موجودی کالا بر اساس شمارش فیزیکی

🔹 گام پنجم: تهیه صورت سود و زیان (Income Statement)

این صورت نشان می‌دهد شرکت در دوره‌ی مالی سود کرده یا زیان داده است.

فرمول کلی:

سود خالص = درآمدها – هزینه‌ها

بخش‌های اصلی:

1. درآمدهای فروش

2. بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته

3. سود ناخالص

4. هزینه‌های عملیاتی (حقوق، اجاره، تبلیغات و …)

5. سود عملیاتی

6. سایر درآمدها و هزینه‌ها (مثلاً درآمد بانکی یا هزینه‌ی وام)

7. سود خالص

8. 

9. 🔹 گام ششم: تهیه ترازنامه (Balance Sheet)

   ترازنامه وضعیت مالی شرکت را در پایان دوره نشان می‌دهد.

   ساختار ترازنامه:

   | دارایی‌ها | = | بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام |

   مثال:

   دارایی‌ها	مبلغ	بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام	مبلغ
   وجه نقد	5,000,000	حساب‌های پرداختنی	3,000,000
   موجودی کالا	7,000,000	وام بانکی	4,000,000
   وسایل و تجهیزات	8,000,000	سرمایه مالک	13,000,000
   جمع دارایی‌ها = 20,000,000		جمع بدهی و سرمایه = 20,000,000

   ---

   🔹 گام هفتم: تهیه صورت جریان وجوه نقد (Cash Flow Statement)

   این صورت نشان می‌دهد وجوه نقد شرکت از کجا آمده و کجا خرج شده است.

   سه بخش اصلی:

   1. جریان نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی (فروش، پرداخت هزینه‌ها)

   2. جریان نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری (خرید یا فروش دارایی‌ها)

   3. جریان نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی (وام‌ها، افزایش سرمایه)

   ---

   🔹 گام هشتم: صورت تغییرات حقوق صاحبان سهام

   این صورت نشان می‌دهد سرمایه‌ی مالک چگونه در طول دوره تغییر کرده است.

   اجزای اصلی:

   • سرمایه اولیه

   • افزایش یا برداشت سرمایه

   • سود یا زیان خالص

   • سود انباشته ابتدای دوره

   ---

   🔹 گام نهم: یادداشت‌های توضیحی

   در یادداشت‌ها جزئیات هر بخش از صورت‌های مالی توضیح داده می‌شود.
   برای مثال:

   • روش محاسبه استهلاک

   • ترکیب موجودی کالا

   • جزئیات بدهی‌ها و وام‌ها

   • 

   • 🔹 گام دهم: بررسی نهایی و بستن حساب‌ها

     1. اطمینان از تطابق ترازنامه (دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام)

     2. بستن حساب‌های موقت (درآمد و هزینه‌ها) به حساب سود و زیان

     3. انتقال سود یا زیان خالص به حساب سرمایه یا سود انباشته

     ---

     ✅ نکات مهم برای شرکت‌های کوچک

     • می‌توانید از نرم‌افزارهای ساده یا فایل اکسل استفاده کنید.

     • نیازی به صورت‌های مالی پیچیده مانند شرکت‌های بورسی نیست.

     • حسابداری نقدی (ثبت وقتی پول دریافت یا پرداخت می‌شود) معمولاً کافی است.

     • مستندات مالی باید حداقل 10 سال نگهداری شوند (طبق مقررات مالیاتی ایران).

     • صورت‌های مالی باید مطابق استانداردهای حسابداری ایران (IFRS برای شرکت‌های کوچک) تنظیم شوند.